Tak samo jak wielkie dzieło Balzaka, "Komedia ludzka", stało się kamieniem węgielnym rozwoju nowoczesnej literatury francuskiej, a poniekąd i europejskiej, w której powieść obyczajowa tak przemożne zdobyła sobie miejsce, tak samo w "Fizjologii małżeństwa" znajdziemy już w zaczątku pierwiastki, z których miał się rozwinąć późniejszy psychologiczny romans francuski: filozofię "trójkąta małżeńskiego", legendę "niezrozumianej kobiety", sylwetę "kobiety trzydziestoletniej", owej klasycznej bohaterki francuskiego romansu w czasie jego rozkwitu. Książka ta, tak ciekawa z punktu historii literatury, i jako lektura nie straciła dawnego uroku. Będąc zbiorem aforyzmów, spostrzeżeń i anegdot, powiązanych za pomocą na wpół śmiejącej się, na wpół nielitościwie głębokiej i przenikliwej filozofii życiowej, dzieło to nie ucierpiało prawie zupełne od "zęba czasu", który okazuje się nieraz tak nieubłaganym względem najświetniejszych nawet utworów powieściowych minionych epok. Treścią jego, wedle słów autora: "to, o czym cały świat myśli, a o czym nikt nie ma odwagi mówić głośno". Autorowi, co prawda, odwagi tej nie zbrakło ani na chwilę, jednak nawet najdrażliwsze ustępy książki okupuje głębokie przeświadczenie Balzaka, będące niejako dogmatem jego artystycznej twórczości, że wspólne życie ludzkie, a w szczególności to, co nazywamy szczęściem, zależy może w wyższym stopniu od nieuchwytnej i mieniącej się gry życiowych drobiazgów niż od wielkich linii charakterów. Słowem, książka ta jest jedynym może w swoim rodzaju żartem, prowadzonym bez utraty oddechu, przez kilkaset stronic, z których niemal każda zawiera tyle myśli, obserwacji i prawdy życiowej, ile by ich można życzyć niejednemu poważnemu dziełu.